Konveyör binaları ve destek yapıları normal olarak yanmaz yapıdadır.Bununla birlikte, ana yangın yükü, taşınan malzeme ve konveyörün kendisinden oluşmaktadır. Üstelik yangın oluşumu ile çok büyük hasarlar ve çelik yapıda çöküş gibi sonuçlar ortaya çıkabilir.
Yanıcı malzeme kömür ise ciddi bir yangın yükü oluşturur. Yanma konveyör bantlarının katkısı ile hem diğer bölgelere taşınır hem de yanma yükü artmış olur.Konveyör bantları genelde doğal kauçuk ve /veya elyaf türü malzemelerden yapılır. Konvansiyonel kayışlar kolaylıkla tutuşturulabilir, hızlı bir şekilde yangın yayılır ve büyük miktarda duman ortaya çıkar.Eğimli konveyörler baca etkisine neden olabilir ve böylece yangın yayılımı artabilir.Diğer bir yangın nedeni çok gergin taşıyıcı bantlar ya da çok gevşeklik nedeni ile silindirlerin aralarında sıkışıklık meydana gelirse bu sıkışıklıktan doyalı ısınma sebebi ile yangın oluşur.
Konveyör sistemelerinde en yaygın yangın nedenleri ; Bir kayış ve tahrik makarasında kayma nedeniyle sürtünme.Yanlış hizalanmış bir kayışın silindirlerden kayması ve sıkışması nedeniyle sürtünme.Kesme ve kaynak işlemleri sırasında konveyör bandını tutuşturan sıcak eriyik metal.Aşağıda atık birikimi.Fırınveya kurutucudan soğutulmamış aşırı sıcak malzemeler kayışın ateşlenmesine neden olabilir.Ayrıca ; Elektrik kaynaklı yangınlar.Statik elektrik nedeni ile oluşan yangınlar ile beraber personel hataları ve/veya dışarıdan kaynaklı yangınlardır.
Gerekli yangın koruma önlemlerinin kapsamı ancak, risk tam olarak değerlendirildiğinde kararlaştırılabilir. Doğru ve kapsamlı bir risk analizi en önemli noktadır.
Genel olarak temel felsefede: Acil durum araçlarının erişilebilirliğine dikkat edilmelidir.
Konveyörlerin hemen bitişiğinde veya altındaki binalar veya tesisatlar için yangın önleme ve korunma önlemlerine dikkat edilmelidir.Eğimli konveyörler için özel önlemler alınmalıdır. Yanıcı sıvı ve gaz tankları ve transformatörler özel olarak değerlendirilmelidir.Tesisin tasarım ve kurulumu ile ilgili olarak ta bazı temel konulara dikkat edilmelidir.
Kayış yükleme sistemleri minimum düzeyde döküntü ile çalışacak şekilde dizayn edilir.Konveyör elektrik motorunu durdurmak için için acil durum butonları olmalı ve uygun noktalara yerleştirilmelidir.Birbirine entegre konveyör sistemlerinde sistem otomasyonu acil durumlarda birbirini düzenleyecek biçimde olmalıdır.Konveyörün gereksiz yere ya da hatalı durdurulmaması için tasarıma otomatik sistemler eklenmelidir.Hizalamanın bozulması veya kayışın yavaşlamasını düzenleyen sistemler olmalıdır.
Kablolama ve motorlar korunmalı ve eexproof koşullarına uygun tasarıma sahip olmalıdır.Kayış gerginliği kayma, anormal aşınma ve tahrik üzerindeki gerginliği önleyen ya da erken uyarı veren sistemler olmalıdır.Yanmaya dayanıklı konveyör bantı kullanımı dikkate alınmalıdır.Taşıyıcıportalların yapısı ve kaplaması için yanıcı olmayan malzemeler kullanılmalıdır.Statik elektrik için konveyör sisteminin tüm parçaları topraklanmalıdır.
Hareket eden bir kayışta küçük bir yangını tespit etmek ve bastırmak zordur ancak etkili sistemler mevcuttur.Bu sistemler konveyör bant hasarını önlemezler, ancak yapısal çöküşü önler ve yangının en az hasarla söndürülmesini sağlarlar.
Algılama için;
• Lineer Doğrusal Algılama- Kablo
• Stratejik Nokta Termal Algılama
• Stratejik Kızılötesi Algılama
• Spark Algılama
• CO algılama,Gibi algılama sistemlerini tasarımları yapılır.
Sistemler aşağıdaki durumları algılamak üzerine yoğunlaştırılmalıdır.
• Hareketli veya sabit kayışlar üzerindeki yangınlar
• Konveyöre altındaki döküntüleri ve atık birikimlerini içeren yangınlar
• Aşırı ısınmış yataklar ve tahrik makinaları
• Kayış ile yapı veya destekler arasındaki sürtünmeye bağlı ısı birikimi.
Otomatik Yangın söndürme sprinkler veya WATERMIST kullanılarak gerçekleştirilir.
Konveyör sistemleri kısmen veya tamamen açıktır,iyi eğitimli ve donanımlı personel Yangınsöndürme için sürekli eğitimli ve hazır olmalıdır.
Yine konveyörlerin, tahrik motorlarının ve önemli tahrik veya aktarma bileşenlerinin baş ve kuyrukbölümleri üzerinde koruma çok önemlidir. Burada yangını önlemek ve çıktığında söndürme içingerekli önlem alınmalıdır.
Personel tarafından yangına müdahale için; Yangın dolapları,Hortum makaraları, konveyörün tümparçalarına erişilebilecek şekilde uygun yerlerde olmalıdır.
Yeterli sayıda hidrant, uygun kapasitelerde pompa, su deposu gibi önlemeler iyi hesaplanmalıdır.
Yangın yayılmasını sağlayacak konveyör açıklıkları kapı ve panjurlarla korunabilir.
Konveyörde bir yangının ilerlemesini engelleyen duman ve yangın durdurma sistemlerinin tesisedilmesi gereklidir.Kapılar veya panjurlar kullanılamıyorsa ve uygun miktarda su varsa, küçük açıklıklar bir su perdesi ilekorunabilir.
Sürdürülebilir bir yangın güvenliği için ise,
Döküntü ve atık birikimini önlemek için konveyörlerin çevresinde yüksek düzeyde temizlik.
Çalışanlar üzerinde sıkı kontrol.
Sıcak çalışma izni sistemi. yanıcı
Yanıcı sıvı ve gazların kontrolü.
Doğru alarm sistemi
Çıkışlar için uygun kaçış yollarının sağlanması.
İtfaiyecilere yardımcı olmak üzere tek tek konveyörlerin ve bunlarla ilişkili makinelerin işaretlenmesi.
Doğru kayış gerginliğini ve mekanik yağlamayı sağlamak için planlı bakım
Uygun kontrol listelerini takip ederek düzenli yangın önleme teftişleri.
Kaynaklar-Kurallar;
Fire ProtectionHandbook, NFPA
Industrial Fire HazardsHandbook, NFPA
NFPA 122 - Fire Preventionand Control in Metal/NonmetalMining
LossPrevention Data, Section 7-11, FactoryMutual
