"Çocuk, bebeklik ve ergenlik çağları arasındaki insan. Genellikle konuşma ve yürüme kabiliyetleri kazanıldıktan sonra çocukluğun başladığı; cinsel gelişimin başladığı ergenlik dönemi ile birlikte çocukluk döneminin bittiği kabul edilir. Ama bu tanımlamalar görecelidir ve kesin sınırları yoktur. Birleşmiş Milletlerin raporlarında 0-18 yaş arasındaki insanlar çocuk kabul edilirler. Bunun haricinde çocuk kelimesi sıklıkla evlat anlamında da kullanılır."
Çocuk; Saf, işkenceye müsait, geliştirilmeye açık en temiz dönemidir insanın.
Çocuk nedir?
Çocuk hakları nelerdir?
Çocuk ve etik, üzerine söylenecek çok fazla şey var!
Uluslararası Çocuk Merkezi (ICC) tarafından yürütülen "Çocuklarla Birlikte Daha Güçlü" çalışması kapsamında hazırlanan "Çocuklar İçin ve Çocuklarla Birlikte Yapılan Çalışmalarda Etik İlkeler" kılavuzu yayınlandı.
Planlama ve karar alma mekanizmalarında çocuklarla ortaklık yürütmeyi hedefleyen tüm kuruluşların faydalanabileceği bilgiler içeren kılavuz; sivil toplum örgütlerine yol gösterici olmakla beraber, çalışmalarını çocuk katılımı ile yürütmeyi planlayan uluslararası organizasyonlar, yerel yönetimler gibi tüm paydaşlar için de faydalı bilgiler içeriyor.
Dünya nüfusunun % 34.3’ü aktif olarak internet kullanmaktadır. Yetişkin dünyasına giren her olgu gibi internet, çocukların dünyasına da kendiliğinden sızmış ve hatta çocuklar tarafından daha büyük bir ilgi görmüştür. Çocukların internet kullanımı, yarattığı risk ve zararlar açısından önemli bir etik tartışma alanıdır. İnternetin getirdiği başlıca riskler; pornografi, zorbalık, cinsel mesajlar, tanınmayan kişilerle etkileşim, online ilişki kurulan kişilerle buluşma, kişisel bilgilerin kötüye kullanımı ve zararlı içerik gibi başlıklar altında ele alınabilmektedir. Eğitimde teknoloji kullanımı bir yandan önemli kolaylıklar sağlarken, diğer yandan internet teknolojisi sayesinde öğrencilerin materyalleri yeniden yazmaları gerekmemekte ve her türlü yazılı materyal kes kopyala yöntemi ile kullanılabilmektedir. Bu durum internet yolu ile etik ihlallerini de beraberinde getirmektedir. İnternetin çocuklar için yarattığı bir diğer tehlike de siber zorbalıktır.
Çocuk Haklarına Dair Sözleşme; çocukların eğitim, sağlık, yaşam, beslenme, barınma ve toplum haklarını güvence altına alan uluslararası bir sözleşmedir.
Bu sözleşme, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından, üye devletlerin sözleşme tarafları ve toplam 196 imza sahibi ile kabul edilmiştir.
Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
Çocukların eğitim, sağlık, yaşam, beslenme, barınma ve toplum haklarını güvence altına alan uluslararası bir sözleşmedir. Sözleşme, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından, üye devletlerin sözleşme tarafları ve toplam 196 imza sahibi ile kabul edilmiştir.
Çocuk Hakları Sözleşmesi 20 Kasım 1989’da gündeme geldi ve 20 Kasım 1990’da yürürlüğe girdi. Nitekim, sözleşmenin yürürlüğe girdiği 20 Kasım Dünya Çocuk Günü olarak kutlanmaktadır. Ancak, sözleşmenin imzalanma tarihi ülkeye göre değişir. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme hükümleri çocukların hangi haklara sahip olması gerektiğini ayrıntılı olarak açıklarken, bu hakların altında yatan dört ilke vardır:
Yaşama ve Gelişme Hakkı
Bu, çocuklara tam gelişme ve temel hizmetlere erişim için eşit fırsatlardan emin olunması gerektiği anlamına gelir. Örneğin, engelli çocukların tam potansiyellerine ulaşmaları için eğitim ve sağlık hizmetlerine yeterli erişimi olmalıdır.
Katılım Hakkı
Çocuk haklarıyla ilgili tüm konularda çocukların görüşlerine değer verilmesi ve saygı gösterilmesi gerektiğini vurgular.
Çocuk Hakları Evrensel Bildirgesi Maddeleri Nelerdir?
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabul edilen sözleşmenin 54 madde bulunmaktadır. 54 maddeden 43 tanesi aşağıdaki gibidir.
Hükümetler çocukları kaçırma, insan ticareti veya istismardan korumalıdır.
Çocuklar, esenliklerini ve esenliklerini tehlikeye atabilecek her türlü sömürüden korunmalıdır. Hiçbir çocuk işkenceye veya diğer zalimane muamele veya cezaya tabi tutulamaz; hiçbir çocuk yasa dışı veya keyfi olarak özgürlüğünden yoksun bırakılamaz. Çocukların tutuklanması, gözaltına alınması veya hapsedilmesi her zaman son çare olmalıdır.
Bütün çocukların savaştan korunma hakkı vardır. 15 yaşından küçük çocukların askere gitmesine izin verilmiyor.
Hükümetler, ihmal edilen, sömürülen veya istismar edilen çocukların fiziksel ve psikolojik iyileşmelerini ve sosyal yeniden bütünleşmelerini teşvik etmek için tüm uygun önlemleri almalıdır.
Yasayı çiğnemekle suçlanan çocuklar tam sorumluluk alamazlar. Kimseye kasten zarar vermeyeceği için suça itilen çocuklar, yetişkinlerle aynı şekilde cezalandırılamaz. Bu çocukların topluma kazandırılması için çeşitli yollar aranmalıdır.
Bir ülkenin yasaları çocukları sözleşme koşullarından daha iyi koruyorsa, yasalara uyulmalıdır. Hükümetlerin yetişkinleri ve çocukları Sözleşmeye daha aşina hale getirme sorumluluğu vardır.
43-54. Bu kapsamdaki projeler, ilgili kurum, kuruluş ve kişiler tarafından çocuk haklarına saygı gösterilmesi için uygulanacak yaklaşımları içermektedir.
Uluslararası düzeyde çocuk haklarını korumaya yönelik en kapsamlı anlaşmanın şartlarını okudunuz. Daha sonra çevrenizdeki yetişkinleri ve çocukları sahip oldukları tüm bu haklar konusunda bilinçlendirmeye başlayabilirsiniz.
"Dünyayı verelim çocuklara hiç değilse bir günlüğüne,
Allı pullu bir balon gibi verelim oynasınlar.
Oynasınlar, türküler söyleyerek yıldızların arasında,
Dünyayı çocuklara verelim. Kocaman bir elma gibi verelim.
Sıcacık bir ekmek somunu gibi...
Hiç değilse bir günlüğüne doysunlar.
Dünyayı çocuklara verelim bir günlük de olsa...
Öğrensin dünya arkadaşlığı,
Çocuklar dünyayı alacak elimizden...
Ölümsüz ağaçlar dikecekler"...
Önümüzdeki hafta köşe yazımızda çocuk hakları ve neler çocukların gerçekten evde haklarıdır? Hakları olmalıdır ya da olmamalıdır. Mesela çocuk kaçta yatmalıdır? Geç yatmak istediğinde bu onun hakkı mıdır? gibi birçok günlük yaşama dair çocuk etik ve çocuk haklarına biraz daha derin işleyeceğiz.
Sevgilerimle...
