Yangın sektörü, özellikle otomatik söndürme sistemleri, davlumbaz içi yangın söndürme çözümleri ve pano içi söndürme sistemleri gibi alanlarda önemli yeniliklere sahne olmaktadır.
Bu sistemlerin geliştirilmesi ve korunması amacıyla yapılan faydalı model ve patent başvuruları hem sektörel ilerlemeyi desteklemek hem de yenilikçi çözümlerin güvence altına alınması açısından büyük önem taşımaktadır. Ancak, bu süreçte bazı etik dışı yaklaşımlar dikkat çekmektedir.
Mevcut sistemlerde ufak değişikliklerle faydalı model almak. Yıllardır sektörde yaygın şekilde kullanılan bir sistemin, örneğin valfinde küçük bir değişiklik yapılarak ya da sisteme minimal bir eklenti eklenerek faydalı model alınması yaygın bir sorundur. Bu tür modellerle, ilgili sistemin tüm hakları talep edilmekte ve sektördeki diğer firmalara yönelik hukuki süreçler başlatılmaktadır.
Sonrasında dava ve hak talepleri ile Mahkemeler. Faydalı model veya patent sahipleri, sektörde zaten anonim hale gelmiş ve yaygın olarak kullanılan sistemler için dava açabilmektedir. Bu davalar, diğer firmaları hem finansal hem de operasyonel anlamda zor durumda bırakmakta, sektördeki güven ortamını zedelemektedir.
Haksız kazanç amaçlı yaklaşımlar ile sektörü zedeme. Bazı kişiler, sektörde herhangi bir yenilik yapmadan veya katkı sağlamadan, bu tür faydalı modellerle yalnızca maddi kazanç elde etme amacını gütmektedir. Bu durum, sektörün doğal işleyişini olumsuz etkilemekte ve inovasyonun önünü tıkamaktadır.
Bu durumun sonuçları hemen herkes için zarar vermektedir çünkü; Hukuki süreçler ile zaman kaybı oluşmaktadır. Açılan davalar ve arabuluculuk süreçleri genellikle 1-2 yıl sürmekte, bu süreçler firmaların zamanını ve kaynaklarını tüketmektedir. Mahkemelerde geçen bu süre zarfında yaşanan stres ve maddi kayıplar sektör oyuncuları için ciddi sorunlara yol açmaktadır.
Yenilikçi fikirlerin patent davaları nedeniyle uygulamaya geçememesi sektörel büyümeyi yavaşlatmaktadır.
Sektörel Güvensizlik oluşmaktadır, bu tür etik dışı uygulamalar, sektör oyuncuları arasında güvensizlik yaratmakta ve iş birliği fırsatlarını azaltmaktadır.
Anonim Hale Gelen Sistemler; Örneğin, otomatik yangın söndürme sistemleri, davlumbaz içi söndürme sistemleri veya pano içi söndürme çözümleri gibi yıllar önce keşfedilmiş ve hem Türkiye'de hem de dünyada yaygın olarak kullanılan sistemlerin, ufak değişikliklerle faydalı model alınarak tekrar tescil edilmesi haksız bir durum yaratmaktadır. Bu tür sistemlerin artık anonim hale geldiği ve sektörel bir ortak standart olduğu açıktır. Ancak, bu durumun kötüye kullanılması sektörün diğer oyuncuları için maliyetli hukuki süreçlere neden olmaktadır.
Bu sıkıntılı konuların çözüme kavuşturulması gerekmektedir. Faydalı Model ve Patent Kriterlerinin Gözden Geçirilmesi gerekliliktir. Mevcut sistemler üzerinde yapılan minimal değişikliklerin faydalı model olarak tescillenmesi önlenmelidir.
Anonim hale gelen sistemlerin patent veya faydalı model kapsamına alınmaması için net bir çerçeve çizilmelidir. Bu tür anlaşmazlıkların hızla çözülmesi için özel tahkim süreçleri veya hızlandırılmış mahkeme prosedürleri oluşturulmalıdır. Patent ve faydalı model başvurularının sektörel bir kurul tarafından denetlenmesi, kötüye kullanımın önüne geçebilir..
Patent ve faydalı model çalışmaları, yangın sektörünün gelişimi ve inovasyonu için önemli araçlardır. Ancak bu sistemin kötüye kullanılması, hem sektör oyuncularına zarar vermekte hem de genel ekonomik büyümeyi engellemektedir. Daha net kriterler, etik kurallar ve sektörel denetim mekanizmaları, bu sorunların çözümü için kritik öneme sahiptir. Türkiye’de bu alanda daha sağlam ve adil bir sistemin inşa edilmesi, yangın sektörünün uzun vadeli başarısı için gereklidir.