Bu gelişme, Almanya’daki “trafik ışığı koalisyonu”nun dağılması ve Şansölye Scholz'un, Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller partilerinin oluşturduğu bir azınlık hükümetiyle yönetmeye başlamasının ardından gerçekleşiyor.
Scholz, bu güven oylamasının yapılacağına dair sözünü geçtiğimiz çarşamba günü Bundestag Başkanı Bärbel Bas’a sundu.
Güven Oylaması Nedir?
Güven oylaması, Alman politikasında, Şansölye’nin meclisten kendisine ve hükümetine yönelik güven isteyip istemediğini sorgulayan bir araçtır. İkinci Dünya Savaşı sonrasında, Şansölye’nin Bundestag’ı tek başına feshedememesi için bu uygulama Alman yasalarına dahil edilmiştir. Almanya'da şu ana kadar yalnızca beş kez güven oylaması yapılmıştır. Sonuncusu ise yaklaşık 20 yıl önce, SPD’li eski Şansölye Gerhard Schröder tarafından gerçekleştirilmişti.
Güven oylaması, Alman Anayasası’nın 68. maddesiyle düzenleniyor ve bu maddeye göre, güven oylaması önergesi, oylamadan en az 48 saat önce sunulmalıdır. Scholz, geçen çarşamba günü bu süreyi yerine getirdi. Pazartesi günü ise Bundestag’da kısa bir konuşma yaparak güven oylamasını savunacak.
Güven Oylamasının Beklenen Sonucu
Çoğu analizci, Scholz'un güven oylamasını kaybetmesinin muhtemel olduğunu öngörüyor. Yani Bundestag’daki çoğunluğun, Scholz ve hükümetine artık güven duymadığı sonucu çıkabilir. SPD’nin Bundestag’da şu anda 207 sandalyesi, Yeşiller’in ise 117 sandalyesi bulunuyor. Ancak bu iki partinin toplam sandalye sayısı, 367 sandalyelik çoğunluğa ulaşmıyor. Ayrıca bazı Yeşiller milletvekilleri, oylamada çekimser kalacaklarını açıkladı.
Güven Oylaması Sonrası Ne Olacak?
Eğer Scholz güven oylamasını kaybederse, Federal Başkan Frank-Walter Steinmeier’e Bundestag’ın feshedilmesini önerme hakkı doğacak. Steinmeier, bu öneriyi kabul edip etmemeye karar verebilir. Kasım ayında yaptığı bir açıklamada, Steinmeier kaybetmesi durumunda Bundestag’ı feshedeceğini belirtmişti. Medya raporlarına göre, Steinmeier'in fesih kararını açıklama zamanı henüz netleşmiş değil, ancak kararını verdikten sonraki 21 gün içinde Bundestag’ı feshetmesi gerekiyor. Fesih kararından sonra, Alman Anayasası’na göre yeni seçimler 60 gün içinde yapılmalı. Bu seçimlerin tarihi 23 Şubat 2025 olarak belirlenmiş durumda. Bu tarihin kesin olması için ise Steinmeier'in Bundestag’ı, 27 Aralık’ta feshetmesi bekleniyor.
Yeni seçimlere doğru ilerlenirken, seçim kampanyaları hız kazanacak. Partiler şimdiden taslak seçim programlarını hazırladı. SPD, Hür Demokrat Parti (FDP) ve muhafazakar partiler olan Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) salı günü programlarını açıklayacak.
Seçim Anketleri ve Kampanya Süreci
Mevcut anketlerde, CDU/CSU, Scholz’un SPD’sine kıyasla belirgin bir farkla önde görünüyor. Siyaset profesörü Dr. Hajo Funke, güven oylamasının en büyük kaybedeninin FDP olduğunu belirtiyor ve SPD ile Yeşiller'in koalisyonun sona ermesinden kazanç sağladığını ifade ediyor. Scholz’un, koalisyonun sona ermesiyle bir rahatlama hissettiği düşünülüyor.
Seçim kampanyalarında ise üç ana konu ön plana çıkacak: ekonomik kriz yönetimi, sosyal adalet ve savaş/barış. ABD’de Donald Trump’ın yeniden başkan seçilmesinin hemen ardından Alman hükümetinin çökmesinin ardından, Scholz, Maliye Bakanı Christian Lindner’ı görevden almıştı. O günden sonra Scholz, SPD ve Yeşiller’den oluşan bir azınlık hükümetiyle yönetimi sürdürüyor.