Ülkemizde bazı önemli mesleklerin ne bir yeterliliği var ne de uygun meslek kriterleri belirlenmiş durumda. Mesela itfaiyeciliğin halen bir meslek tanımı ve yeterliliği olmadığını biliyoruz, ki itfaiyecilik çok zor ve önemli bir meslek. Aynı şekilde itfaiyecilik kadar önemli bir meslek grubu, hizmet sınıfı olan Zabıtaların da herhangi bir mesleki kriteri ve yeterliliği yok. Gerçekten çok ilginç ve vahim bir durum.
40 yıllık bir zabıta müdürümüz bana Zabıta belediyenin hem aynası hem de sopasıdır demişti. Gerçekten ilginç ama doğruluğu olan bir tanımlama. Resmi kıyafeti olan ve üzerinde kurumunun adı yazılı olan kıyafetler ile görev yapan zabıtalar, gerçekten direkt olarak belediyeyi temsil etmektedirler. Zabıta gördüğünüzde ilk aklınıza gelen şey belediyedir. Belediyenin halka yansıttığı direkt yüzü zabıtadır. Resmi kıyafetli olduğu için zabıtanın yaptığı her şey kesin olarak belediyenin icraati olarak görülür.
Zabıtalar yerel yönetimlere bağlı olarak çalışan silahsız kolluk kuvvetidir. Ana sorumluluk alanları kamu düzeninin ve sağlığının korunması olmaktadır. Kamu düzenini ve sağlığının korumak için zabıta olma şartları ya da yeterlilikleri nedir peki?
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, kamu haklarından mahrum olmamak, yüz kızartıcı suçlardan herhangi birini işlememiş ve hüküm giymemiş olmak, en az lise ve dengi okullardan mezun olmuş olmak, erkeklerin 175 santimetre, kadınların 165 santimetre boy sınırının üzerinde olması. Görüldüğü üzere zabıta olmak çok fazla bir yeterlilik ve özellik gerektirmiyor. Bu kriterlere uygun milyonlarca insan bulunabilir. Oysa ki zabıtalar birçok görev yapıyorlar; Tüketicinin korunmasına yönelik belirlenmiş uygulamaları kontrol etmek, vatandaşların zabıta amirliğine iletmiş oldukları şikayetler hakkında gereken faaliyetleri sürdürmek, gıda ürünleri satan dükkanların denetimini yapmak, çevre koruma kanunu ile düzenlenmiş maddelere dair denetim mekanizmasını yönetmek, sağlık şartlarına uygun olmayan dükkanların kapatılmasına yönelik gerekli işlemleri yapmak, sokak satıcılarını önlemek ve satıcıların gerekli cezaları almasına ilişkin işlemleri yürütmek, dilencilerin dilenmesini önlemek, kaçak et satışı yapan müesseseler hakkında gerekli cezai işlemleri yönetmek ,kaçak inşaat denetimi yapmak, ana arterlerdeki kazı çalışmalarını denetlemek, umuma açık alanların kontrolünü yapmak, denetim ile alakalı belgelerin düzenlemesini yapmak, yıkılması hususunda yetkili mercilerce karar alınmış yapılar hakkında yürütülen yasal yaptırımları uygulamak, belediyenin taşınmaz ve taşınır mallarına tecavüzü önlemek bunlardan bazıları(daha çok bilgi için belediye zabıta yönetmeliğine bakılabilir).
Zabıtaların yaptıkları görevler hem çok önemli hem de bence ciddi bir uzmanlık, yeterlilik ve mesleki yeterlilik gerektiriyor. Ama ne yazık ki ben bildim bileli zabıta kadrosu siyasilerin siyaseten işe alma sözü verdikleri personeller ile dolduruluyor. Birçok kez aynı şeyleri Yalova’da bizzat hepimiz gördük ve görüyoruz. Oysa ki daha iyi, doğru, adil ve yeterli hizmeti verebilmek için her belediyenin eğitimli, mesleki yeterlilik sahibi zabıta teşkilatlarına ehemmiyetle ihtiyacı vardır. Bazı belediyelerde hizmet içi eğitimler ile bu yeterlilikler sağlanmaya çalışılsa da kesinlikle yeterli olmadığı görülmektedir.
Zabıta personelleri için ya ciddi bir mesleki yeterlilik kriter belgesi oluşturulmalı ya da en azından işe alım kriterlerinin yapılacak görevlere göre revize edilmesi sağlanmalıdır. Zabıtalar sürekli halkın karşısında ve birçok önemli görev yapmaktadırlar. Zabıta kurumu çalışanları farklı yeterlilikte ve uzmanlıkta kişilerden oluşabilir; Halkla ilişkiler bilmelidir ki bu sebeple belki halka ilişkiler mezunu olmalılar, yine hukuki bir çok konuda görev yapmaktadırlar ki bu sebeple Adalet okulları mezunu olmalılar, halk sağlığı ile ilgili bir çok konuda görev yaptıklarından sağlık ile ilgili okullardan mezun olmalılar, çevre ve çevre sağlığı ile ilgili işler yaptıklarından çevre bölümlerinden mezun olmalılar ve yine güvenlik ile ilgili işler yaptıklarında dolayı bu konuda eğitim almalı ve yeterli bilgi sahibi olmalıdırlar.
Özetle söylemek gerekirse zabıtalık müessesesi siyaseten işe alınmışların kadro doldurma yeri olmamalıdır. Kişisel görüşüm odur ki zabıtalık kurumu belediyelerin en önemli kurumlarında biridir çünkü sürekli belediyenin halka en yakın olan en çok halkla karşı karşıya gelen kurumudur. Ne kadar iyi, kalifiye, adil ve doğru hizmet veren bir zabıta kurumunuz varsa o kadar sempati hoşgörü ve artı puan alırsınız.
Sana hizmet edene altından daha fazlasını borçlusun. O halde ya kalbini ver ona ya da sen de hizmet et.
Halil Cibran